Een Boeddha is iemand die op eigen kracht volledig ontwaakt is, en zijn of haar kennis deelt met anderen zodat die ook kunnen ontwaken. Er kunnen dus velen Boeddha’s zijn. Maar wat weet je eigenlijk van de allereerste?
Door: Marijke Phoa
Hoofdfoto: Boeddha in liggende houding, 18de eeuw
Het leven van Boeddha
16 sep 2018 – 3 feb 2019
De Nieuwe Kerk, Amsterdam
Het leven (en lijden) van Jezus Christus is een welbekend thema in de kunst. Iedereen weet van zijn kruisiging, van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria en het verhaal over zijn geboorte in een herberg. Een wat minder bekend levensverhaal in het Westen is die van de eerste Boeddha. De grondlegger van het Boeddhisme dat vandaag geschat ruim 500 miljoen volgers heeft.
In de Nieuwe Kerk in Amsterdam is daarom de biografische tentoonstelling over het leven van de eerste ontwaakte te zien. Aan de hand van ruim 60 kunstwerken wordt het verhaal van de Indiaanse prins Siddhārtha Gautama geïllustreerd. Er zijn hedendaagse en moderne stukken van namen zoals Ai Weiwei, Yoko Ono en Carolee Schneemann te zien, maar ook eeuwenoude bruiklenen uit verschillende privécollecties – waaronder een rolschildering uit de collectie van de Dalai Lama!
Ai Weiwei, Tree, 2010
Het leven van Gautama wordt opgedeeld in vijf verschillende fases: geboorte, ommekeer, verlichting, eerste leerrede en overlijden. Vijf kantelpunten in het leven van Boeddha en belangrijke punten voor het boeddhisme en dus vijf categorieën waar de kunstwerken over worden verdeeld.
De boom van Ai Weiwei (Tree, 2010), bestaande uit verschillende stukken hout afkomstig van bomen uit China, staat bijvoorbeeld symbool voor de boom waaronder Gautama zat toen hij (na 47 dagen mediteren) verlichting vond. Het werk van Yoko Ono, Three Mounds, 1999/2008-2018, bestaat uit drie hopen aarde. Elke berg komt van een plek waar er geweld tegen vrouwen is gepleegd – door huiselijk geweld, maar ook bijvoorbeeld door een overheid. Ono hoopt dat door de hittelampen die erboven hangen er weer nieuw leven groeit uit de berg ellende als een teken van hoop. En zeg je nieuw leven, dan spreken we natuurlijk van geboorte.
De indeling is dus soms wat teveel één op één. Hierdoor komen niet alle werken evenveel tot hun recht op inhoudelijk vlak. Geweld tegen vrouwen kan namelijk ook vanuit een religieus oogpunt worden bekeken (ook vanuit het Boeddhisme helaas). Wat dat betreft is het ook heel interessant dat het werk in een kerk tentoongesteld wordt, maar daar wordt naar mijn inziens dus te weinig mee gedaan.
Yoko Ono, Three Mounds, 1999/2008-2018
Voor meer informatie over het Boeddhisme zelf moet je vooral bij de randprogrammering zijn van de Nieuwe Kerk. In verschillende lezingen wordt er ingegaan op wat het Boeddhisme überhaupt is, wat de relatie tussen het Christendom en het Boeddhisme is en hoe het Boeddhisme in het hedendaagse Westen te beoefenen is. Ook kan je meedoen aan verschillende meditatiesessies in de kerk.
Meer informatie vind je op de website van de Nieuwe Kerk.