Moet kunst gemaakt worden door kunstenaars? Deze vraag roept de tentoonstelling True Beauty in het Stedelijk Museum Breda op. Daar worden kunstwerken tentoongesteld die geproduceerd zijn door de wetenschap. Zoals bijvoorbeeld een intiem zelfportret gemaakt in een MRI-scanner.
Door: Marijke Phoa
Hoofdfoto: Flavie Audi, Fluid Rocks, 28, 30, 2017
True Beauty – Op de grens van kunst en wetenschap
3 mrt 2018 – 19 aug 2018
Stedelijk Museum Breda
In het Stedelijk Museum Breda kan je kunst gecreëerd en geïnspireerd door de wetenschap bekijken in de tentoonstelling True Beauty – Op de grens van kunst en wetenschap. De grens tussen kunst en wetenschap is bijzonder, want is er wel zo scherp een lijn te trekken tussen de twee disciplines?
Wanneer je alleen kijkt naar de intentie – of iemand kunst wilt maken of onderzoek wilt doen naar hoe de wereld werkt – zal het misschien snel beargumenteerd zijn. De één doet onderzoek naar harde feiten, terwijl de ander creatief probeert te zijn. Sommige werken in de tentoonstelling zijn dan ook simpel gezegd alleen maar mooie beelden, ze doen niet zoveel voor je gevoel. Een microscopisch beeld van korstmos is tof, maar het voelt niet aan als een openbaring.
Oliver Meckes, Nicole Ottowa, Cladionia, 2007
Maar dan heb je opeens de kunst in True Beauty, die juist dat wat niet te bevatten is aan de wetenschap over probeert te brengen in beeld en geluid. En dan begint het spannend te worden. Denk bijvoorbeeld eens aan het principe van lichtsnelheid. We kennen het allemaal wel uit sci-fi films e.d. waar mensen reizen met lichtsnelheid, maar als je het echt probeert te bevatten hoe snel je dan gaat…
In het videowerk The speed of light rijdt kunstenaar Mels van Zutphen in een auto het stuk tussen het onderzoekscentrum CERN in Genève en het laboratorium in San Grasso. In 2011 werd gedacht dat de minuscule deeltjes neutrino’s misschien sneller dan het licht gingen tussen deze twee laboratoria. Zutphen doet over dezelfde afstand er ruim twee weken over.
Ook de foto van Marsrover Curiosity doet je hoofd breken over hoe groot en uitgestrekt het universum is (ook al zou je met lichtsnelheid reizen). Wat lijkt op een simpele rotspartij blijkt een hoogte van 25 meter te hebben. En als je dan bedenkt dat de foto opgestuurd is vanaf Mars, die tussen de 400 en 55 miljoen(!) kilometer van de aarde af is…mind=blown.
Curiosity, Vera Rubin Ridge, 2017.
Een wat kleiner, intiemer, werk is het zelfportret van Rebecca Saxe en haar zoon. Een ultiem zelfportret, want het vertoont niks anders dan je kern. Geen haar, geen huidskleur, maar je biologie. Toch is het ook een portret die juist universeel is. Of je de scan nu of duizend jaar geleden maakte, hij zou er (in principe) hetzelfde uitzien. De liefde van een. moeder, in haar puurste vorm. Prachtig.
Rebecca Saxe, Moeder en zoon, 2015
Kunst kan soms een snaar raken. Dan ‘werkt’ het kunstwerk. Dus wat als dat ook met een wetenschappelijk beeld gebeurd? Is het dan kunst? Moet het als kunst gemaakt worden om die snaar te mogen raken? Antwoorden mag je voor jezelf bepalen – dat is ook het leuke aan kunst – maar we raden aan vooral erover in gesprek te gaan met anderen. Levert de betere gesprekken op in een museum.