Lawrence of Arabia | 27 scenes die nog misten in de film

Hilarisch, scherp en persoonlijk. Lawrence of Arabia, 27 scenes die nog misten in de film is een theaterstuk dat 57 jaar later de invloed van de gelijknamige film op de geschiedschrijving probeert te nuanceren. Wij geven twee kaartjes weg!

Door: Marijke Phoa, de voorstelling van 11 oktober 2019
Foto’s: Sanne Peper

Trouble Man
4 okt – 9 dec 2019

‘Ik ben wel een beetje bang dat deze heel moeilijk is’, zegt een jonge student achter mij tegen haar metgezel. Ze moet het toneelstuk Lawrence of Arabia, 27 scenes die nog misten in de film kijken voor haar opleiding. Een toneelstuk dat aanvullend op de gelijknamige film uit 1962 (van maar liefst 3 uur en 48 minuten lang) ook nog de perspectieven van de vrouwen, kamelen en oliebronnen wilt tonen klinkt inderdaad wel moeilijk. Gelukkig is het verre van. Of tenminste, de kwestie is moeilijk maar in de vorm dat theatergezelschap Troubleman in samenwerking met Marjolijn van Heemstra het gegoten hebben zou ik elke geo-politieke kwestie wel voorgeschoteld willen krijgen.

Je hoeft de film niet van tevoren gezien te hebben om het theaterstuk te begrijpen, een vraag die kort voor de opening van de zaal nog even door mijn hoofd schoot. Sadettin Kirmiziyüz schetst de scenes zo levendig en beeldend en wordt daarin goed ondersteunt door zowel de jonge acteurs als het ongekunstelde decor in het Frascati theater. Samen met Pip Lucas, Giovanni Brand en Alidtcha Binazon speelt Kirmiziyüz de uitbreidingen op de scenes uit. Maar liefs 27 aanvullende personages, toelichtingen en geschiedenislessen komen langs. Soms stappen ze even uit hun rol om het één en ander toe te lichtten met een diapresentatie. Of om elkaar wat regieaanwijzingen te geven. Of om elkaar te helpen als één van de decorstukken het (expres?) laat af weten. Het zorgt voor een luchtig, humoristisch en leerzaam stuk. ‘Het is eigenlijk een beetje jouw spreekbeurt’ merkt Binazon op richting Kirmiziyüz. Zo voelt het ook qua aankleding. Als een kijkdoos opgesteld hangen er doeken op het podium waarop de woestijn ruw geschetst is. Op een omgekeerde krat met een spons er op geplakt zit Kirmiziyüz naast een oude diaprojector. Maar het zit allemaal zo ontzettend slim in elkaar waardoor het vloeiend de ruimte biedt voor alle scenes.

De spreekbeurt gaat over hoe de film Lawrence of Arabia de oorlog in de film zo schandelijk te kort doet. Waar de Eerste Wereldoorlog in Europa en de VS de ene na de andere prachtige film heeft opgeleverd, krijgt diezelfde oorlog in de Arabische landen welgeteld één film. Een film over ‘Arabia’ waarin er maar één echte arabier speelt in een cast vol witte mannen die hun gezicht bruin geschminkt hebben. Een film waar er maar drie vrouwen herkenbaar in beeld te zien zijn, als lijken. Een film waarin een blonde man, met helblauwe ogen, de rol krijgt van verlosser. Daar mag wel wat meer nuance in aangebracht worden. En dus zien we de geliefde van T.E. Lawrence langskomen, Selim Ahmed, want was het eigenlijk niet de liefde die Lawrence voor deze man voelde de reden dat hij zich überhaupt met de opstand van de Arabieren tegen de Turken ging bemoeien? Of had dat toch te maken met de plannen van Frankrijk en Engeland om de oliebronnen uit te kunnen putten?


Ook zien we de Britse spion en schrijfster Gertrude Bell (gespeeld door Binazon) langskomen, want waren het niet juist haar gedetailleerde kaarten die Lawrence het overwicht boden, speelde zij als vrouw eigenlijk niet een cruciale rol ondanks de strijd om überhaupt aan tafel te mogen zitten omdat ze een vrouw was? Eh, nee. Kirmiziyüz had eigenlijk voor ogen dat Binazon zou benadrukken dat Bell juist geschreven had over hoe divers het Arabische volk was. Midden in de monoloog van de actrice grijpt hij even in. Of ze even zich alleen tot dat deel wil beperken. Wacht, hij fluistert haar tekst wel eventjes voor.
Maar hoe zit het dan met de kamelen uit de film, vraag Brand zich af. Wat waren hun namen eigenlijk? En stonden we er wel eens bij stil hoe bizar het is dat de acteur Peter O’Toole die Lawrence speelt op een spons ging zitten tegen de zadelpijn? Een spons, in de woestijn!

In een korte tijd nuanceren Kirmiziyüz en Heemstra niet alleen de film, maar ook de problematiek in de regio nu. Want diezelfde grenzen die Engeland en Frankrijk in gedachten hadden om het land te verdelen en zichzelf te verrijken met de olieopbrengsten, probeert IS juist weer ongedaan te maken. De oorlog die Lawrence in de film aan het voeren is, is nog steeds aan het woedden. En dankzij de aanvullende 27 scenes snappen we een beetje beter hoe het allemaal begonnen is.

Je kan twee kaartjes winnen voor de voorstelling van 30 oktober in theater De Kikker in Utrecht. Reageer hieronder of op onze social-media kanalen dat je mee wilt doen. Maandag 21 oktober laten we weten wie de winnaar is! 

Liever een andere dag? Kijk dan voor kaartjes op 
www.troubleman.nl

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *